Op walvissenjacht

Om twee uur 's nachts gaat de wekker. Geen normale tijd om op te staan, zeker niet in de vakantie. Maar we doen het wel. Want daardoor kunnen we vandaag op walvissenjacht.
   We hebben het in onze reisgids gelezen: de wateren ten zuiden van Sri Lanka behoren tot de beste plekken ter wereld om blauwe vinvissen te zien. Ze behoren tot de grootste zoogdieren die ooit op aarde hebben geleefd. Joekels zijn het. Kunnen 33 meter lang worden en wel 170 ton zwaar. Dat is het gewicht van zo'n 30 volgepropte vrachtwagens. En dan zijn ze ook nog eens groter dan ooit de legendarische dinosauriërs zijn geweest. Toe maar! Daar wil je als eenvoudig mensenkind van 1.80 meter en 75 kilo (gewogen ruim voor deze vakantie) toch weleens graag bij in de buurt zijn. Niettan? Ja toch? Alleen, de vraag is hoe?
   We weten dat er vanuit Mirissa, een kleine badplaats op het zuidelijkste puntje van het eiland van januari tot april 's morgens vroeg boten vertrekken voor een drie tot vijf uur durende speurtocht naar deze kolossale zeedieren. En dat de organisatoren beweren dat je ze in die periode ook bijna altijd te zien krijgt. Alleen zit een bezoek aan Mirissa niet in ons reisprogramma. 
   We staan voor de laatste dag met Manjula en volgens plan brengt hij ons van het Eliphant Reach Hotel via de oude VOC-stad Galle naar de aan de westkust gelegen badplaats Kalutara waar we vier dagen kunnen genieten van zon, zand en zee.  Het is een lange tocht en met een bezoek aan Galle zit die laatste dag met onze chauffeur en gids dan ook al knap vol.
   "Is het misschien mogelijk om vanuit Kalutara zo'n walvissenexcursie te regelen", hebben we Manjula 's middags gevraagd.
  "Dat kan", antwoordde hij, "maar dan bent u zowel heen en terug wel een fiks aantal uren onderweg. En dan zal u ook midden in de nacht moeten opstaan, want de boten vertrekken 's morgens al om zeven uur".
   "Dat vinden we geen probleem". 
   "En houd u er wel rekening mee dat u dan aan vervoerskosten ook al aardig wat geld kwijt bent".
   "Ja, da's waar. Dat krijgen we dan natuurlijk ook. Hoeveel zouden we...."
   "Maar als u het niet erg vindt om vroeg op te staan, kunnen we het ook anders regelen".
   "Hoe dan?"
   "Door het gewoon morgen op de laatste dag te doen. Het is ongeveer 3,5 uur rijden naar Mirissa. Al we vannacht om drie uur vertrekken zijn we daar ruim op tijd. Zeg dat we drie tot vier uur varen, dan kunnen we daarna toch nog Galle bezoeken, want dat ligt vlak in de buurt". 
   "Zo, dat zal mooi zijn. En kunnen we dan zelfs nog langs die paalvissers bij Kogalla in de buurt. Heb daar beelden van gezien. Prachtig om ze ook zelf op de foto te zetten".
   "Ook dat kan. Geen probleem. Maar u moet wel weten dat er zo echt niet meer wordt gevist. Ze gaan alleen nog maar voor de toeristen op die palen zitten. En daar moet van tevoren dan wel even voor worden betaald".
   "Oh, nou laat dat dan maar zitten".
   "Vannacht wel vertrekken?"
   "Gaan we doen! Helemaal top!"
   Helemaal top voelen we ons niet nadat 's nachts de wekker is gegaan. Vooral ik niet. Heb als ik opsta altijd al minstens een uur nodig om me weer een beetje wakker mens te voelen. Maar een koude douche doet wonderen. En ook het vooruitzicht op dat nieuwe avontuur helpt. De koffers zijn al gepakt en ik heb 's avonds al uitgecheckt.
  Manjula verschijnt vijf minuten na ons bij de receptie en geloof het of niet: hij lacht. Er komt nog een man aangelopen. Ook hij lacht. Hij brengt de bestelde ontbijtpakketten. 
Echt lachen doen wij nog niet, maar stappen toch redelijk wakker de auto in.
   "Jullie kunnen onderweg rustig nog even gaan slapen hoor", zegt Manjula. "Ik ben fit genoeg om veilig te rijden".
   Echt slapen kunnen we niet. Het is ook best een spannende rit. Het is overal pik- en pikdonker. Verkeer is er nauwelijks, maar midden op de weg liggen soms honden, katten en zelfs koeien te slapen. Om op tijd uit te kunnen wijken moet er dan ook heel voorzichtig gereden worden. Toch komen we ruim op tijd bij de haven van Mirissa aan
  Het is er al knap druk. Aan de ene kant zijn vissers aan het laden en lossen, aan de andere zijde zien we rijen toeristen over het havenhoofd lopen. Gaan die ook allemaal op walvissenjacht?
   Bij het woord walvis moet ik altijd weer terugdenken aan het spannende boek uit mijn jeugd: Moby Dick, de jacht op een ongrijpbare witte potvis die de wateren onveilig maakte. Ik zie nog de zwartwit platen voor me: mannen op kleine bootjes vlakbij de uit het water rijzende potvis. Hoe prachtig zou het zijn geweest om zo'n foto naar huis te sturen: Pappa stoer poserend in de buurt van zo'n waterreus. Maar pappa moet nu met tientallen andere toeristen inschepen op een dubbeldeks plezierboot. Er liggen minstens 12 van die schepen in de haven en die worden allemaal volgeladen.  Dat is toch even iets anders, lijkt toch meer op een kermis. 
   Aan boord lopen Trees en ik naar de trap die naar het bovendek leidt. We moeten onze schoenen afgeven en mogen dan omhoog. We zoeken een plek achterin zodat ik zowel aan de zij- als aan de achterkant ruimte heb om te filmen en te fotograferen.
   Voor het vertrek moeten we zwemvesten aantrekken en voor wie het wil zijn er pilletjes tegen zeeziekte. Ook worden er nog broodjes en drankjes uitgedeeld. Dan gaan de trossen los.
   Op het bovendek zijn vijf bemanningsleden die om beurten aan het stuur staan en verder vanaf vier punten, twee voor en twee achter, de zee afturen. Ik zie zelf bij het turen dat er een flinke afstand zit tussen de uitgevaren boten. Ze zullen elkaar wel waarschuwen als er een walvis is gesignaleerd, denk ik. En dan zal het wel weer zo gaan als tijdens de safari: iedere stuurman zal als een razende naar de plek opstomen.
  Er gebeurt lange tijd niks. Af en toe ligt de boot stil en vormen we met z'n allen een speelbal voor de golven. Iedereen kijkt verlangend naar de zee, maar meer dan water is er echt niet te zien. Ik begin te vrezen dat het weer net zo zal gaan als bij dat luipaard, maar dan opeens klinkt er een harde kreet. Walvis gezien! Voor aan het dek.
 "Op 11 uur", wordt er geroepen.
  Iedereen lijkt ineens wakker geschud, pakt de camera, gaat staan en dringt naar voren in de aangegeven richting. Ik baal als een stekker. Als ik ergens een hekel aan heb is het aan dat gedrag. Blijft iedereen gewoon zitten, dan kan ook iedereen gewoon alles zien wat er te zien valt en rustig fotograferen. Maar nee hoor, WE MOETEN ZO NODIG GAAN STAAN!!!!! 
  Ik weiger eraan mee te doen. Blijf vloekend zitten. 
  "Nou Leo, kan het niet een beetje minder", roept Trees.
  "Nee, dit is toch belachelijk", probeer ik me te verdedigen.
   Een bemanningslid die achter me staat en mijn woede heeft opgemerkt, vraagt of hij mijn camera even mag hebben, loopt er mee naar de zijkant en komt even later met opgestoken duim terug.
   "Een foto?" Nee, een stukje film heeft ie weten te schieten, begrijp ik. Ik krijg mijn toestel terug, bekijk even het resultaat en zie inderdaad een waterspuitende walvis. Maar dan wel heel klein in beeld, beetje het niveau van de krokodil die ik eerder heb gefotografeerd. Kan ik daar wel mee thuiskomen?
   We zien de andere schepen alweer terugvaren. Moet ook wel, want we zijn al drie uur onderweg. Wij zullen dan ook wel zo gaan. 
   Maar we gaan niet. We gaan verder de oceaan op!  Is dat wel verantwoord met zo'n schip? Kennelijk denken ze van wel. Een uur varen we nog door, dan liggen we weer stil en is het ineens bingo. Overal duiken walvissen op. 
  Op 2 uur, krijg ik te horen. Op 10 uur, op 5 uur.  Ik beweeg telkens met mijn camera in de aangegeven richting, maar ben ook telkens weer te laat. Als ik op 2 uur kijk, is die blauwe rakker waarschijnlijk al op 10 uur. Met zijn kolossale lichaam haalt ie ook makkelijk nog de 45 km per uur. Trouwens echt kolossaal vind ik 'm op afstand nou ook   weer niet.
   Ik besluit mijn camera gewoon op een goed in zicht hebbend stuk water te richten, stevig vast te houden en even af te wachten. Er is nu toch genoeg beweging in het water. En ja hoor, het lukt. In beeld! Klik! Weer in beeld, klik klik. Foto, film, foto,  film. 
Klikklikklikklikklik. 
  Even onverwacht als ze zijn gekomen, zijn de walvissen weer weg. Het is voorbij en we gaan terug. Het is nog een hele tocht, waarbij de boot door de wat wilder geworden zee nog erger heen en weer gaat dan de jeep tijdens onze laatste safari.
   Pas na zeven uur varen zijn we weer terug in de haven. Manjula, die beneden in een speciale ruimte voor gidsen heeft gezeten is kapot. Ik zie het aan zijn gezicht.
  "Ja, ik ben moe", geeft hij desgevraagd toe. "Ik stel voor dat we naar het Hollandse fort in Galle rijden en dat ik dan als jullie het één en ander bekijken een uurtje of zo in de auto ga slapen".
   "Da's prima joh. Maar hoe kan het nou dat we zeven uur hebben gevaren! Het zou toch drie, maximaal vijf uur zijn?"
  " De jongens op deze boot wilden per se op deze dag een goed resultaat boeken. Als er niets of te weinig te zien was geweest, hadden ze de volgende dag iedereen weer gratis mee moeten nemen. Dat is ook de garantie die op deze boot wordt gegeven".
   Tijdens de rit naar Galle is duidelijk te merken dat Manjula niet in goede doen is. Hij passeert andere weggebruikers op een manier die we niet van hem gewend zijn. Voor het eerst voel ik me niet meer echt veilig bij hem in de auto.
   Langs de kust zien we op een gegeven moment ook de palen van die paalvissers staan. Zonder vissers. Die zitten onder een afdakje te wachten op belangstellende toeristen. Manjula heeft dus wel gelijk gehad.
   Bij het Hollandse fort stappen we uit en laten Manjula achter. We lopen een stukje over de metersdikke stadswallen, gaan door de smalle straatjes van de oude vestingstad waar iets van de sfeer uit de Gouden Eeuw bewaard is gebleven, maar hier in de tropen zonder enige vorm van protest. Via de Leyn Baan straat belanden we uiteindelijk in café, restaurant en hotel Weltevreden waar we voor het eerst ook een echt lekker bakkie koffie drinken.
  Na ruim anderhalf uur meldt Majula zich weer. Ja, hij voelt zich weer fit genoeg om te rijden. Tegen de avond komen we in Kalutara aan en stappen we allesbehalve okselfris het luxe Tangerine Beach Hotel binnen.
   Nu ik dit laatste stukje tik is het zondag en zitten we alweer twee dagen in het vijfsterren hotel. Het is mooi. Met fraaie binnenvijvers, een grote goed onderhouden tuin met vele ligbedden en een groot zwembad met daaromheen enkele bars. Het eten is prima en de kamers uitstekend. De onze ligt op de benedenverdieping, is zeer ruim, fraai ingericht en beschikt over een groot terras dat uitloopt op een rustig deel van de omringende tuin. Wat dat betreft dus niks te klagen. Alleen, het strandhotel is met z'n 179 kamers wel erg groot, het had wat ons betreft wel wat minder mogen zijn.
  Zee en zand zijn trouwens ook wat minder. Het strand is klein en ook een beetje viezig. Er zit dan ook niemand. Wat moet je daar ook als de zee te gevaarlijk is om in te zwemmen. Er staat dan ook constant een rode vlag op het strand.
  Twee volle dagen hebben we nog te gaan, dan is ook deze reis weer voorbij. Gaan we weer terug naar Nederland. Zal even niet meevallen van ruim 30 naar net 8 graden Celsius. Gelukkig hebben we wel jassen bij ons. Alleen is het niet te hopen dat het bij thuiskomst regent, want die van mij is nog steeds niet waterdicht.