Boze bergen en de bijzondere Borobudur

Als Mozes loop ik de berg op. Mijn bamboestok heeft de zo behulpzame Tatang bij één van de stalletjes op het op 2000 meter hoogte liggende Dieng-plateau op de kop getikt. Ik heb die steun nodig om de actieve vulkaankrater Kawah Sikidang te kunnen bereiken, maar ik loop toch al een stuk beter dan de dag ervoor. Masseuse Ééntand moet dus wel over meer dan een sportvisvergunning hebben beschikt. 
Met de chauffeur voor me en Trees achter me zoek ik met mijn stok tussen de verstilde brokken lava naar de beste plekken om mijn voeten neer te zetten. Af en toe blijf ik stil staan en kijk om me heen. Overal zie ik gassen uit de grond borrelen. Uiteindelijk weet ik ons doel, het kratermeer, te bereiken. Er stijgt een enorme wolk zwaveldamp uit op. Die is zo dicht, dat het meer, een kolkende kokendhete moddermassa, zelf niet te zien is.
Tatang vertelt dat zich hier 14 jaar geleden een Indonesische Romeo-Julia tragedie heeft afgespeeld. Een jongen en een meisje die van hun ouders niet met elkaar om mochten gaan, liepen dezelfde route als wij om in hun wanhoop het kratermeer in te duiken.
Hoe droevig ook, de ook nog altijd actieve 2911 meter hoge vulkaan Merapi, die zo'n 30 kilometer ten noorden van Yogyakarta ligt, heeft in deze eeuw voor heel wat meer verdriet gezorgd. De vuurberg, die al sinds 1548 regelmatig tot uitbarsting komt, spuwde voor het laatst in oktober/november 2010 een lavastroom uit die een heel dorp vernietigde. Zo'n 150 dorpelingen die hun huizen ondanks waarschuwingen niet hadden willen verlaten, kwamen daarbij om het leven.
Op de plek waar ooit het dorp heeft gestaan, wordt nu nog steeds in de vele meters dikke lavalaag gegraven. De lava wordt kapot gehakt en met kranen in vrachtwagens gekiept om naar elders te worden vervoerd. Er worden nieuwe wegen van gemaakt, muren gebouwd, allerlei bouwmaterialen van vervaardigd en vermengd met aarde levert het uiterst vruchtbare grond op. Dat zie je ook als je op de plek waar nu hard gewerkt wordt om je heen kijkt. Overal elders waar die alles vernietigende hete lavastroom overheen is gedenderd is de bodem weer volledig met planten, bomen en struiken bedekt.
Wij lopen er een dag na ons bezoek aan het kratermeer wat rond en ik doe dat voor het eerst weer zonder stok. Die heb ik 's morgens na een bezoek aan de Borobudur, de grootste boeddhistische tempel ter wereld, achter kunnen laten. 
Even over half negen is het als we bij dit indrukwekkende religieuze monument aankomen. Voor onze begrippen vrij vroeg, maar niet voor de Javanen, die om zes uur in de ochtend al uiterst actief zijn. Dat is ook op het terrein van de tempel te merken. Het is er ontzettend druk, maar het zijn voornamelijk Aziatische gezichten die we zien. En dan vooral die van jongeren, scholieren en studenten, die in deze periode vakantie hebben. 
Trees heeft van tevoren al een hele studie van dit unieke complex gemaakt en zo weet ook ik dat de in de vorm van een piramide opgebouwde Borobudur de symbolische weergave van de kosmos is. Het onderste gedeelte moet de wereld voorstellen en de top de hemel, het nirvana. Negen verdiepingen telt het geheel uit vulkanisch gesteente bestaande bouwwerk en wie net als ooit Boeddha verlicht wil worden moet die met de wijzers van de klok meedraaiend beklimmen. 
De jonge toeristen blijken daar echter geen boodschap aan te hebben en lopen rechtstreeks naar boven waar een grote stoepa - een klokvormig bouwsel - staat dat de verlichting symboliseert. Geen aandacht voor de prachtige reliëfs waarin ondermeer het volledige leven van Boeddha wordt uitgebeeld, maar wel voor Europeanen. Met Julia en Sissai zijn we op dat vroege uur zo'n beetje de enigen. En dat betekent dat ze telkens met ons op de foto willen. Schijnt bijzonder te zijn. Een keer is leuk, een tweede maal gaat ook nog wel, maar dan moet het wat ons betreft wel afgelopen zijn. 
Wij willen wel in alle rust zo veel mogelijk volgens de religieuze regels omhoog stijgen. Een beetje verlichting kan namelijk geen kwaad. Zeker niet voor mij met die nog steeds gekwetste kuit. 
Helemaal lukt dat door drukte en gedoe niet, maar eenmaal boven kan ik wel weer gewoon zonder stok lopen. De hand van Boeddha? Ik houd het op de knijpgrage vingers van tante Ééntand.













.